Atheroomcysten
Home / Chirurgie / Atheroomcysten
Wat is het?
Een atheroomcyste (ook wel epidermale of epitheliale inclusiecyste genoemd) is een goedaardige zwelling onder de huid die ontstaat door een verstopping van een talgklier of haarzakje. Deze cyste voelt aan als een onderhuidse, vaak beweeglijke bult. De cyste is gevuld met keratine (een eiwit) en afgestoten huidcellen, en niet met talg zoals vaak wordt gedacht.
Atheroomcysten komen het meest voor op de rug, nek, hoofdhuid, gezicht en borst, maar kunnen overal op het lichaam ontstaan. Ze groeien meestal langzaam en zijn in het begin vaak pijnloos.
Klachten
De meeste atheroomcysten geven geen klachten zolang ze klein blijven en niet ontsteken. Wanneer klachten optreden, kunnen deze bestaan uit:
- Een voelbare, ronde zwelling onder de huid.
- Roodheid, warmte en pijn bij ontsteking of infectie.
- Een zichtbaar donker puntje (de ‘afvoergang’) op de zwelling.
- Mogelijk afscheiding van een dikke, geelwitte substantie met een onaangename geur bij openbarsting.
- Irritatie of jeuk bij wrijving, bijvoorbeeld op de hoofdhuid of rug.
- Bij grotere of ontstoken cysten kunnen de klachten toenemen en hinderlijk of pijnlijk worden.
Oorzaken
Atheroomcysten ontstaan meestal door:
- Verstopping van een talgklier of haarzakje.
- Huidbeschadiging, zoals schaafwonden, snijwonden of acné.
- Chronische irritatie of zonbeschadiging van de huid.
- In zeldzame gevallen na een operatie of trauma waarbij huidcellen in diepere huidlagen terechtkomen.
De verstopping zorgt ervoor dat huidcellen en keratine zich ophopen onder de huid, waardoor een cyste ontstaat.
Diagnose
Een atheroomcyste is meestal goed herkenbaar aan de combinatie van locatie, vorm, beweeglijkheid en eventueel een centraal puntje. Een atheroomcyste wordt doorgaans vastgesteld op basis van lichamelijk onderzoek:
- De arts bekijkt en voelt de zwelling.
- In twijfelgevallen kan een echografie worden ingezet om de inhoud van de cyste te beoordelen.
- Bij grote of hardnekkige cysten kan een biopsie worden verricht om andere aandoeningen uit te sluiten.
Zelf doen?
Hoewel kleine cysten soms vanzelf slinken, verdwijnen ze zelden volledig. Je kunt zelf het volgende doen om klachten te beperken:
- Niet uitknijpen of doorprikken, dit kan leiden tot infectie of uitbreiding.
- Warme kompressen aanbrengen bij lichte zwelling, om ontsteking te verminderen.
- Goede huidverzorging om verstopte poriën te voorkomen.
- Bij toenemende klachten, groei of ontsteking is het belangrijk een arts te raadplegen. Probeer een cyste nooit zelf te verwijderen, dit vergroot de kans op littekens en infectie.
Behandeling
De behandeling hangt af van de grootte, locatie en mate van klachten van de cyste:
Niet-operatief beleid
- Kleine, pijnloze cysten zonder groei kunnen worden gemonitord zonder ingreep.
- Bij een ontstoken cyste kan de arts antibiotica of een corticosteroïdinjectie voorschrijven om de ontsteking tijdelijk te onderdrukken.
Chirurgische behandeling
Bij aanhoudende klachten of herhaalde ontstekingen wordt chirurgische verwijdering geadviseerd:
- Incisie en drainage: bij een acute ontsteking wordt de cyste opengesneden en geleegd. Dit verlicht de druk, maar de cyste kan terugkomen als de kapselwand blijft zitten.
- Excisie (verwijdering): onder lokale verdoving wordt de volledige cyste inclusief het kapsel operatief verwijderd. Dit voorkomt herhaling en laat doorgaans een klein litteken achter.
De ingreep gebeurt poliklinisch onder lokale verdoving en duurt meestal rond 15 minuten. Na de verwijdering is wondverzorging belangrijk om genezing te bevorderen en infectie te voorkomen.
Graag direct contact
Heeft u een vraag, of wilt u graag meer informatie?
Laat een
bericht achter.